प्रोफेशन -- इसाक असिमोव्ह

जॉर्ज प्लॅटेनच्या आयुष्याची पहिली अठरा वर्ष छान मजेत गेली होती त्या काळात त्याच एकमेव ध्येय ठरलेली होत आपल्याला रजिस्टर्ड कम्प्युटर प्रोग्रॅमवर व्हायच आहे . त्याच्या मित्रमंडळीत कुणी स्पेशनॉटिक्स तर कुणी रेफ्रिजरेशन टेक्नॉल़ॉजी बद्दल बोलत असे . कुणाला ट्रान्सपोर्टेशन मध्ये तर कुणाला ऑडमिनिस्ट्रेशन मध्ये पण जायच होत . जॉर्जचा इरादा मात्र पक्का होता . आपल्या आवडत्या विषयाबद्दल तो तळमळीने बोलायचा . जसजसा शिक्षण -दिवस जवळ येऊ लागला ,तसतसे चर्चेला उधाण येउ लागले शिक्षण दिवसाचे सरकारी कॅलेंडर ठरलेले होते. वयाची अठरा वर्ष पूर्ण झाल्यानंतर येणारा पहिला एक नोव्हेंबरचा दिवस 

कम्यूनिकेशन वर किंवा ग्रॅनिटिक्स वर खास करून गेली चार पाच वर्ष -नवीन ग्रॅव्हिटिक पॉवर इंजिनचा शोध लागल्यापासून ग्रॅव्हिटिक हा चर्चेचा विषय झाला होता . मुल आपापसात चर्चा करीत की जो कोणताही ग्रह एखाद्या खुज्या ता-यापासुन दहा प्रकाश वर्षापेक्षा कमी अंतरावर असेल , तिथले लोक रजिस्टर्ड ग्रॅव्हिटिक इंजिनियर साठी रांगा लावतील ,

पण जॉर्जला त्यांचा मुद्दा कधीच पटला नव्हता ठिक आहे -आज रांगा लावतील .पण मग मागे एका नव्या तंत्रज्ञानाबाबत झाल तेच होईल -सुधारीत आणि सोप्या आवृत्या निघू लागतील दर वर्षी येणारी नवी मुल नव्या सुधारीत तंत्रज्ञानाचा आणि नव्या मॉडेल्सचा वापर करतील मग आजची ही मुल त्यांच्या तुलनेने आऊट डेट होतील पण तुम्ही जर कम्प्युटर प्रोगॅमवर असाल तर दर नवीन सुधारणेसाठी नवीन प्रोग्रॅमिंग लागणारच एरवी आऊट डेट झालेल्या तंत्रज्ञानाचा कुठल्या तरी कमी प्रतीच्या अकुशल कामगार म्हणून रठार लागू शकत 

कम्प्युटर प्रोग्रॅमर्सला खुप जोरदार मागणी पण सातत्याने मागणी असायची अगदी सुरवातीलाच त्यांना प्रगत ग्रहांवर बाब मिळणार नाही , पण आयुष्यात ते नेहमी प्रगति करत रहाणार आणि मध्यम वयांत येईपर्यंत नक्की कुठल्या तरी प्रगत ग्रहावर त्यांना स्थिरावता य़ेणार . हा पॅटर्न जार्जला जास्त पसंत होता . मुल्य म्हणजे कम्प्युटर प्रोग्रॅमिंग मधे सतत नवीन आव्हान , नवीनमुद्दे हातालायला मिळणार

स्टबी ट्रेबेलन बरोबर त्यांची याच विषयावर नेहमी खडाजंगी चर्चा व्हायची स्टबी त्याच्याच वयाचा ,त्याचा सगळयांत जवळचा शेजारी होता ते एकमेकांचे सर्वात जवळचे मित्र होते की सर्वात जवळचे शत्रु ते कोणी सांगु शकले नसते . त्यांना एकमेकांचे मुद्दे कधीच पटत नसत आणि तरीही प्रत्येक प्रश्नांनवर त्यांची एकमेकांशी चर्चा होत असे स्टबील रजिस्टर्ड मेटॅलर्जिस्ट व्हायचे होते . त्याचे वडीलही मेटॅलर्जिस्ट नेते आणि कधी काळी एका परकिय ग्रहावर त्यांनी नोकरी मिळवली होती त्यांचे आजोबा पण रजिस्टर्ड मेटॅलर्जिस्ट होते स्टरबीला पण मेटॅलर्जिस्ट होणे हा जन्मसिद्ध 

अधिकार वाटत होता आणि इतर कुठलाही व्यवसाय तुलनेत जरा तरी कमी प्रतीचा वाटायचा

जगाच्या पाठीवर कुठेही धातुंना तोटा नाही त्यांची वेगवेगळी मिश्रण करण आणि त्यांचे वेगळे गुणधर्म तपासण हे किती मजेच काम आहे कम्प्युटर प्रोगॅमवरकाय करणार ,तर एखाद्या मैलभा लांबीच्या कम्प्युटच्या एका छोटयाशा कोडा जवळ दिवसेंदिवस बसून डाटाफिडींग करत राहणार .

सतरा वर्षाचा असून सुद्धा जॉर्ज जास्त व्यवहारीक होता दरवर्षी निदान दहा लाख मुल तरी मेटॅलर्जी मधे जातात कारण हा व्यवसायच तसा आहे सगळयांत चांगला पण तिथे तू दहा लाखातला एक असणार रांगेत लांब कुठेतरी कुठल्याही ग्रहावरचे सरकार स्वतःच्या शैक्षणिक टेप्स वापरुन स्वतःचे मेटॅलर्जिष्ट निर्माण करु शकते पृथ्वीवर जी थोडीफार नवीन मॉडेल्स बनवली जातात ,त्यांच्यासाठी पण मोठी बाजारपेठ नाहीये . आणि मुख्य बाजारपेठ लहान ग्रहांवरच आहे ए रेटिंगच्या ग्रहासाठी तुण घेतली जाण्याची शक्याता किती आहे ... मी त्यांची आरोळी पाहीली काम पक्के म्हणजे

आठातला एकच तिकडे जाऊ शकतो . कदाचित तुला पृथ्वीवरच रहाव लागेल . ती शक्यता चार टक्के आहे

ट्रेबेलन आदर्शवाद दाखवत म्हणाला ठीक आहे , पृथ्वीवर रहाण देखील सन्माननीयच आहे . इथेही चांगल्या मेटॅलर्जिस्टची गरज आहे .आजोबा पण पृथ्वीवरच राहीले होते.

जॉर्जचे वडील आणि इतर पूर्वज पृथ्वीवरच राहीले होते . त्यामुळे त्याने मिलायाच्या सुरांत म्हटले मला कुणाच्या बुद्धिचा अधिक्षेप करायचा नाही तरी पण -एखाद्या ए ग्रेड च्या ग्रहावर राहायला मिळाल तर बर की नाही? आता प्रोग्रामर्सच बघ ए क्लास ग्रहांवर नवे -नवे कम्प्युटर्स येत राहाणार आणि त्यांना चांगल्या प्रोगॅमर्सची गरज भासत रहाणार प्रोग्रॅमावर शिक्षणाच्या टेप्सही कमी आणि गुंतागुंतीच्या आहेत त्यामुळे खुप मुल त्यांना सुटही होत नाहीत त्याच गणितही मी बघितलय साधारण दहा लाख मुलांमधुन एखादा फस्ट क्लास कम्प्युटर प्रोग्रामर निघतो ए क्लास ग्रहांना त्यांच्या लोकसंख्येच्या मानाने जेवढे प्रोग्रॅमर्स तिथल्या तिथे मिळत असतील ,त्याहुन जास्त लागतात ..

मग ते पृथ्वीवरच येतात.

तुला सांगु गेल्या वर्षी पृथ्वीवरचे किती रजिस्टर्ड कम्प्युटर प्रोग्रामर्स ए-ग्रेड च्या ग्रहांवर गेले?अगदी शेवटच्या सकट सगळे कळल महाएज ?

ट्रेबेलनचा चेहरा पडला पण लगेच उजळल -जर दहा लाखातला एखादा मुलगाच कम्प्युटर प्रोग्रामिंसाठी योग्य ठरत असेल तर तू योग्य ठरशील कशावरुन ?

मी योग्य ठरेन जॉर्जने सावधपणे म्हटले जॉर्जने हे गुपित जपून ठेवल होत . ट्रेबेलन काय आपत्या आई-वडिलांना देखील त्याने सांगितल नव्हत की त्याला आपण योग्य ठरू अस काय वाटत होत (आता इथे त्याच आठवणी त्याल सगळ्यांत त्रासदायक ठरत होत्या .)पण एखादा अठरा वर्षाचा मुलगा ज्या आला विश्वासाने भारल जाउ शकतो -तसाच तो तेंव्हा होता त्याच्या शिक्षण दिवसाच्या आधी.

त्याला आपल साक्षरता -दिवस आठवला त्या आठवणी किती सुखावह होत्या मुळात तो 

बालपणाचा काळ होता . वयाच्या आठव्या वर्षी मुल खुप वेगळी असतात त्यांना कशाच काही वाटत नाही . आदल्या दिवसापर्यत ती निरक्षर असतात आणि एका दिवसात एका झटक्यात ती साक्षर होतात रात्र संपुन झपकन सूर्य उगवावा तशी

शिवाय त्या दिवसानंतर लगेचच काही होणार नसत . तुम्ही अठरा वर्षाचे आणि नोकरीस मात्र नसता तुम्हाला नेमुन घ्यायला एजंटांची धावपळ नसते तुम्हाला पुढे येणा-या ऑलिंम्पिक दिवसांची तयारी करायची नसते . तुम्हाला सरळ घरी यायच असत पुढच्या दहा वर्षासाठी एक नवीन कैशल्य मिळवुन .

त्याला त्याचा साक्षरता दिवस ब-यापैकी आठवत होता सप्टेंबरची कुठलीशी पावसाळी सकाळ !(त्याला नर्सरीत शिकलेली कविता आठवली एक सप्टेंबर साक्षरता दिवस -एक नोंव्हेंबर शिक्षण दिवस -एक मे ऑलिम्पिक दिवस ) त्याचे आई वडिल जास्त उत्साही जिसत होते ,त्याचे वडील रजिस्टर्ड प्लंबर होते आणि आपल्याला पृथ्विवरच रहाव लागल याच त्याना वैषम्य होत तस पाहील्यानंतर अजुनही ब्रम्हांडातील सगळया ग्रहांवर मिळुन जेवढी होळवस्ती बसली होती त्यापेक्षा जास्त पृथवीची 

लोकसंख्या होती .प्रत्येकाला आयुष्यातला काही काळ पृथ्विवर काढावाच लागत होता ,तरी दुस-या ग्रहांवर जायला न मिळण याच शल्य टोचत असणारच

सर्व ग्रहांच्या लोकांचा आढावा घेतला तर अजुनही सर्व अजुनही शेतकरी पृथ्वीवरच रहात होते तसेच बरेचसे खाण कामगार आणि इतर तंत्रज्ञ पण फक्त खुप वरिष्ठ दर्जाचे आणि स्पेशलायझेशन असलेले नागरीकच इतर ग्रहांवर जाऊ शकत असत . पृथ्वीवरच्या दहा अब्ज लोकसंख्येपैकी दरवर्षी फक्त दहा ते वीस लाख मुल -मुली बाहेरच्या ग्रहांवर जाऊ शकत होती.

तरी पण प्रत्येक आई बापाची इच्छा असे की निदान आपल्या मुलाबाळांनी तरी परग्रहावर जाव जॉर्जचे आई वडील याला अपवाद कसे असतील जॉर्ज इतरांपेक्षा खुप हुशार तल्लक बुद्धीचा आहे हे कुणालाही कळु शकत होत त्यात ते त्यांच एकुलत एक अपत्य होत त्याला परग्रहांवर जायला मिळाल नाही तर त्यांना पुढच्या पिढीपर्यंत वाट बघावी लागली असती

त्या दिवसानंतर मित्रमंडळीत चर्चेचे विषय बदलतील थोडस स्वतःच्या व्यवसायाबद्दल आणि वरचस बायका -मुलांबद्दल ,झालाच तर आपण रहात असलेल्या ग्रहाच्या पोलो-टीमबद्दल अगदी ओलिम्पिक दिवसाच्या अनुभवाबद्दल सुद्धा . पण अठरा वर्षाच्या आधी मात्र सगळयांचा बोलण्याचा विषय एकच- शिक्षण दिवस आणि त्या दिवशी काय काय घडू शकेल.

तुला कशात जायचय ओठ रेफ्रिजरेशन मध्ये ? पण तुला चान्स मिळेल का आता तर कोटा पण कमी झालाय . किंवा हायपरमेकॅनिक्स वर चर्चा -किंवा